150 LAT MUZEALNICTWA ROLNICZEGO NA ZIEMIACH POLSKICH

W 2025 roku przypada 150. rocznica pojawienia się idei muzealnictwa rolniczego na ziemiach polskich. Wydarzenie łączy się z powołaniem do życia w Warszawie dnia 5 czerwca 1875 roku Muzeum Przemysłu i Rolnictwa. Muzeum to stało się ważną instytucją naukowo-oświatową, która zintegrowała polską inteligencję i dała społeczeństwu możliwość praktycznego kształcenia w dziedzinie przemysłu i rolnictwa. Swoją misję wypełniało poprzez gromadzenie zbiorów, wydawanie publikacji, zakładanie pracowni naukowych, prowadzenie biblioteki, organizowanie odczytów, wykładów, kursów, wystaw oraz branie udziału w powstawaniu filmów oświatowych i audycji radiowych.

Zbiory pozyskiwane głównie z wystaw rolniczych pełniły przede wszystkim funkcję dydaktyczną i stały się zaczynem do podjęcia starań o utworzenie samodzielnego muzeum rolniczego. Misję organizacji takiego muzeum powierzono na Pierwszym Kongresie Rolniczym w 1924 roku nowemu dyrektorowi Muzeum Przemysłu i Rolnictwa Stanisławowi Leśniowskiemu, który mówił: To nie może być instytucja o przygodnych zbiorach, wystarczających może dla jakiegoś powiatu albo wypożyczalni rekwizytów odczytowych
i pogadankowych, jakieś coś w rodzaju „panopticum” lub „kunstkamery” figur i osobliwości.

Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie, utworzone w 1964 roku, pozostaje spadkobiercą tradycji i kontynuatorem części działalności muzeum rolniczego funkcjonującego w ramach Muzeum Przemysłu i Rolnictwa do jego likwidacji w 1951 roku. W zbiorach Muzeum w Szreniawie posiadamy kolekcję narzędzi i maszyn rolniczych zbieranych przez profesora Stefana Biedrzyckiego, który jako członek warszawskiego Muzeum stworzył Stację Oceny Maszyn. To właśnie jego zbiory przed wojną miały stać się trzonem kolekcji muzeum rolniczego w nowej siedzibie.

Mając na uwadze doniosłość tych wydarzeń chcielibyśmy uczcić tę rocznicę we wrześniu poprzez konferencję, wystawę oraz imprezę edukacyjną. Międzynarodowa konferencja „Wczoraj, dziś i jutro muzealnictwa rolniczego” (18-19.09.) ma na celu analizę misji i celów muzealnictwa rolniczego na przestrzeni 150 lat. Ekspozycja okolicznościowa będzie poświęcona wystawom rolniczym od XIX wieku do współczesności, gdyż były one początkowo źródłem pozyskiwania kolekcji dla Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie. Z kolei impreza edukacyjno-rekreacyjna z udziałem szkół rolniczych przybliży nowoczesne aspekty rolnictwa w myśl idei, że muzea rolnicze powinny być również miejscem zdobywania wiedzy o współczesnym rolnictwie (21.09.).

Instytucje wchodzące w skład Komitetu Organizacyjnego obchodów 150-lecia muzealnictwa rolniczego na ziemiach polskich:

PODCAST

EXPOzycja/Od wystaw rolniczych do muzeum

W tym odcinku Agnieszka Floryszczak rozmawia z Anną Barłóg-Mitmańską o wyjątkowej wystawie czasowej „EXPOzycja”, przygotowanej z okazji 150-lecia muzealnictwa rolniczego na ziemiach polskich. W trakcie rozmowy cofamy się do XIX wieku. Dowiemy się jaką rolę odgrywały wystawy rolnicze w tworzeniu zbiorów muzealnych oraz jaka było ich znaczenie dla ówczesnego społeczeństwa. Posłuchaj, jak powstawała wystawa „EXPOzycja”, co łączy przeszłość z teraźniejszością muzealnictwa rolniczego oraz jakie wydarzenia zaplanowano na wrzesień 2025 roku – w tym międzynarodową konferencję i imprezę edukacyjną z udziałem szkół rolniczych.

📅 Wernisaż wystawy: 10 września 2025 r.

🎧 Posłuchaj i odkryj, jak wyglądało i jak dziś wygląda muzeum rolnicze – miejsce łączące tradycję z nowoczesnością.

WCZORAJ, DZIŚ I JUTRO MUZEALNICTWA ROLNICZEGO

W tym odcinku Agnieszka Floryszczak zaprasza do rozmowy Hannę Ignatowicz – tematem jest wyjątkowe wydarzenie, które już we wrześniu odbędzie się w Muzeum w Szreniawie. Mowa o międzynarodowej konferencji naukowej „Wczoraj, dziś i jutro muzealnictwa rolniczego”, organizowanej z okazji 150-lecia muzealnictwa rolniczego na ziemiach polskich.

To spotkanie ma być okazją do spojrzenia wstecz – na to, jak przez lata zmieniało się podejście do muzeów rolniczych – ale też próbą zastanowienia się, dokąd zmierzamy. Jakie wyzwania stoją przed muzealnictwem rolniczym w Polsce i na świecie? W jaki sposób muzea mają przybliżać współczesnemu widzowi materialne i niematerialne dziedzictwo wsi i rolnictwa?

Rozmawiamy o tym, co planują organizatorzy, jaki będzie podział tematyczny konferencji, kogo można się spodziewać wśród uczestników i dlaczego warto śledzić to wydarzenie – nawet jeśli nie jest się muzealnikiem.

📅 18-19 września 2025 r., pałac w Szreniawie