Rzeźba plenerowa/ Outdoor sculpture
Rzeźbę pomnikową w parku w Szreniawie wykonali:
Jerzy Sobociński (1932-2008), artysta rzeźbiarz związany z Wielkopolską, organizator Biennale Małych Form Rzeźbiarskich. Jest on autorem większości popiersi wykonanych z betonu barwionego.
Bronisław Chromy (ur. 1925), artysta rzeźbiarz tworzący w metalu i kamieniu. Wieloletni prorektor Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, autor m.in. „Smoka” koło Smoczej Jamy. W Szreniawie znajdują się trzy rzeźby jego autorstwa przedstawiające owce.
Delfina Szczerbal-Jaźwińska (1932-2014), artystka rzeźbiarka związana z Poznaniem. Tworzyła małe formy rzeźbiarskie i rzeźbę plenerową. Autorka znajdujących się w Szreniawie trzech rzeźb: pastuszka i dwóch psów.
Krzysztof Jakubik (1951-2018), rzeźbiarz i medalier, trzykrotny stypendysta Ministerstwa Kultury i Sztuki, członek Światowej Federacji medalierów FIDEM (Fédération Internationale de la Medaille), a także wiceprezydent Związku Polskich Artystów Rzeźbiarzy w Zarządzie Głównym w Warszawie.
Adam Wójkiewicz, w latach 1999-2004 studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu. Obecnie jest członkiem Wielkopolskiego Związku Artystów Rzeźbiarzy i tworzy w Środzie Wielkopolskiej.
Stefan Biedrzycki (1876-1936),
agronom i inżynier technolog. Profesor Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego oraz Politechniki Warszawskiej. Aktywny uczestnik działalności Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie. Autor zarówno licznych prac naukowych, jak i podręczników, współpracownik wielu towarzystw naukowych, m.in. Centralnego Towarzystwa Rolniczego. Od 1924 r. systematycznie zajmował się gromadzeniem zbiorów obrazujących historię rozwoju techniki rolnej na ziemiach polskich. Stworzył unikalną w skali europejskiej kolekcję maszyn i narzędzi rolniczych, z których część ocalała z pożogi wojennej i należy do najcenniejszych zbiorów MNRiPR-S w Szreniawie.
Autor rzeźby: Jerzy Sobociński
Gaspar Józef Hipolit Cegielski (1813-1868),
filolog, działacz społeczny, publicysta, przemysłowiec. W latach 1840-1846 uczył łaciny, greki, języka polskiego oraz historii i geografii w gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu. Po odmówieniu wykonania polecenia władz szkolnych dotyczącego przeszukania mieszkań swoich uczniów, podejrzanych o konspirację patriotyczną, został zawieszony, a później usunięty z zajmowanego stanowiska. Nie mając nadziei na ponowne zatrudnienie w szkolnictwie, postanowił rozpocząć praktykę kupiecką. W 1846 r. otworzył w Bazarze sklep z wyrobami żelaznymi, z którego później powstały zakłady naprawcze, a następnie „Fabryka Machin i Narzędzi Rolniczych”. Założone przez Cegielskiego przedsiębiorstwo istnieje do dzisiaj pod nazwą „H. Cegielski – Poznań S.A.”.
Autor rzeźby: Krzysztof Jakubik
Dezydery Adam Chłapowski (1788-1879),
generał, brał udział w kampaniach napoleońskich (był oficerem ordynansowym Napoleona) i w powstaniu listopadowym. Nagrodzony orderami Virtuti Militari oraz Legią Honorową. Więziony przez władze carskie. Działacz gospodarczy i kulturalny, prekursor pracy organicznej, twórca wzorcowego gospodarstwa rolnego, organizator pierwszych praktyk rolniczych. Autor podręcznika „O rolnictwie”.
Autor rzeźby: Jerzy Sobociński
Marian Czapski (1811-1906),
z wykształcenia prawnik, z zamiłowania przyrodnik i hodowca koni. Autor „Historii powszechnej konia” wydanej w 3 tomach w 1874 r., będącej podstawową pracą z dziedziny hipologii, przetłumaczonej na języki rosyjski i niemiecki, oraz licznych artykułów, m.in. w poznańskim „Ziemianinie”.
Autor rzeźby: Jerzy Sobociński
Michał Drzymała (1857-1937),
chłop z Podgradowic w pow. wolsztyńskim. W latach 1904-1909 prowadził z administracją Królestwa Prus spór o pozwolenie na budowę domu. Ustawa antypolska zabraniała budowania domów na gruntach polskich, Drzymała zamieszkał więc z rodziną na własnym gruncie w wozie wędrownym. Wóz Drzymały stał się symbolem walki z germanizacją w zaborze pruskim. W 1939 r. rodzinną wieś chłopa przemianowano na Drzymałowo.
Autor rzeźby: Jerzy Sobociński
Jan Dzierżon (1811-1906),
ksiądz katolicki ze Śląska, wybitny pszczelarz, nazywany ojcem współczesnego pszczelarstwa. Odkrył u pszczół partenogenezę, czyli dzieworództwo, bezpłciową odmianę rozmnażania, w której osobniki potomne rozwijają się z niezapłodnionej komórki jajowej. Skonstruował pierwszy na świecie ul snozowy o ruchomych plastrach. Autor licznych publikacji tłumaczonych na języki obce. Odznaczony wieloma nagrodami europejskimi.
Autor rzeźby: Jerzy Sobociński
Daniel Janasz (daty życia nieznane),
hodowca bydła, aktywny działacz Sekcji Rolnej przy Towarzystwie Popierania i Przemysłu i Handlu, organizował Wydział Hodowlany i Mleczarski Centralnego Towarzystwa Rolniczego. Rzecznik wprowadzenia kontroli obór. W 1879 r. założył jako pierwszy w Królestwie Polskim mleczarnię posługującą się wirówką.
Autor rzeźby: Jerzy Sobociński
Tadeusz Kościuszko (1746-1817),
generał polski i amerykański, inżynier wojskowy. Uczestnik wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych w latach 1776-1783. Jako Najwyższy Naczelnik Sił Zbrojnych był przywódcą powstania przeciwko Rosji i Prusom 1794 r. Po klęsce pod Maciejowicami dostał się do niewoli rosyjskiej. Po uwolnieniu udał się na emigrację, początkowo do Stanów Zjednoczonych, następnie do Francji i Szwajcarii. Był rzecznikiem zniesienia poddaństwa chłopów, czemu dał wyraz w Uniwersale Połanieckim.
Autor rzeźby: Jerzy Sobociński
Stanisław Mikołajczyk (1901-1966),
polityk, przywódca Polskiego Stronnictwa Ludowego, poseł na Sejm, premier Rządu RP na Uchodźstwie, wicepremier i minister rolnictwa w Tymczasowym Rządzie Jedności Narodowym. Przeciwstawiał się zbudowaniu komunistycznego systemu władzy w Polsce. W sfałszowanych wyborach parlamentarnych w 1947 r. poniósł porażkę i wobec zagrożenia aresztowaniem, zdecydował się na ucieczkę do Wielkiej Brytanii, a następnie do Stanów Zjednoczonych. W USA podjął działalność polityczną na rzecz państwa polskiego. Zmarł na emigracji. W 2000 r. jego prochy sprowadzono do Polski i złożono na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan w Poznaniu. Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.
Autor rzeźby: Jerzy Sobociński
Tadeusz Nowak (1913-1994),
polityk, działacz ludowy, publicysta. Pochodził z rodziny zamożnych chłopów z Wielkopolski. W 1934 r. wstąpił do Stronnictwa Ludowego, gdzie współdziałał ściśle ze Stanisławem Mikołajczykiem. W czasie okupacji po aresztowaniu i śmierci Jana Wojkiewicza przejął wszystkie sprawowane przez niego kierownicze funkcje. Po zakończeniu wojny Tadeusz Nowak ze względu na publiczne przeciwstawianie się łamaniu prawa przez partię komunistyczną został w 1950 r. aresztowany. Po trzech latach zwolniono go, ale aż do 1989 r. znajdował się poza nurtem przemian politycznych zachodzących w kraju. Pracował w Zjednoczeniu Przemysłu Ziemniaczanego, Wielkopolskiej Spółdzielni Ogrodniczej, zajmował się również pszczelarstwem. Za osiągnięcia w swojej pracy zawodowej w dziedzinie przemysłu rolno-spożywczego otrzymał w 1982 r. Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. W 1989 r., został wybrany prezesem Zarządu Wojewódzkiego Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego a w 1990 r. Prezesem Honorowym Polskiego Stronnictwa Ludowego. Zmarł w 1994 r. Został pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Junikowskim w Poznaniu. Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.
Autor rzeźby: Adam Wójkiewicz
Izabella Ryxowa (Ryksowa) (1843-1903),
pierwsza polska zootechniczka, hodowczyni trzody chlewnej i drobiu. Sprowadziła inkubator wodny Lagrange’a. Brała udział w licznych wystawach rolniczych, uzyskując złote i srebrne medale. Udzielała się w Towarzystwie Przyjaciół Oświaty, Krakowskim Towarzystwie Rolniczym, Towarzystwie Gospodarczo-Rolniczym. Obracała się w krakowskich kręgach artystycznych i literackich.
Autor rzeźby: Jerzy Sobociński
Maksymilian Siła-Nowicki (1824-1890),
zoolog, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Akademii Umiejętności. Był pionierem ruchu ochrony przyrody w Polsce, Szczególnie pasjonował się florą i fauną tatrzańską, współtworzył Towarzystwo Tatrzańskie oraz założył Krajowe Towarzystwo Rybackie. Jako jeden z pierwszych prowadził badania naukowe nad chorobami i szkodnikami roślin uprawnych.
Autor rzeźby: Jerzy Sobociński
Stanisław Staszic (1755-1826),ksiądz katolicki, publicysta, uczony przyrodnik i geolog, polityk (m.in. minister stanu Księstwa Warszawskiego od 1809, minister stanu Królestwa Polskiego od 1824). Jako pierwszy odkrył złoża węgla w Polsce. Był zwolennikiem reform społecznych, działał na rzecz poprawy położenia chłopów. W 1816 r. założył Hrubieszowskie Towarzystwo Rolnicze, uwalniając zamieszkałych na jego terenie chłopów od poddaństwa.
Autor rzeźby: Jerzy Sobociński
Jan Wojkiewicz (1906-1942),
działacz ludowy, prezes wielkopolskiego Związku Młodzieży Wiejskiej „Wici”. Twórca i pierwszy komendant Batalionów Chłopskich X Okręgu Poznań. Działacz delegatury Rządu Rzeczpospolitej Polskiej. Zamordowany przez hitlerowców w Forcie VII w Poznaniu. Pośmiertnie odznaczony orderem Virtuti Militari.
Autor rzeźby: Adam Wójkiewicz
Poza rzeźbą parkową przedstawiającą postacie wybitnych działaczy ludowych, polityków, żołnierzy, na terenie Muzeum znajdują się również rzeźby będące efektem pleneru rzeźbiarskiego, który odbył się w Szreniawie w 2012 r.
Więcej na temat rzeźby plenerowej w Muzeum można przeczytać w artykule w „Roczniku MNRiPR-S w Szreniawie” t. 29
Fotografie: Hanna Ignatowicz, Katarzyna Jackowska, Anna Barłóg-Mitmańska, Adam Wasielewski, Piotr Pietrzak.
/Kamila Śliwińska/